وبلاگ
راهنمای کامل استفاده از ترکمتر: چرا و چگونه از این ابزار مکانیکی استفاده کنیم؟
فهرست مطالب
-
ترکمتر چیست؟ این ابزار دقیق مکانیکی چه کاری انجام میدهد؟
-
مزایای استفاده از ترکمتر
-
انواع ترکمتر
-
راهنمای ترکمتر دستی
ترکمتر نوعی ابزار دقیق مکانیکی است که برای بستن پیچومهرهها از آن استفاده میشود. البته ابزارهای گوناگونی برای باز و بسته کردن پیچها و مهرهها وجود دارد؛ از ابزار دستی ساده گرفته تا ابزار مکانیکی پیشرفتهتر. استفاده از ترکمتر باعث میشود بتوانید این پیچومهرهها را در محدوده گشتاور معینی ببندید. اما ترکمتر چه ساختاری دارد؟ مزایای استفاده از این ابزار چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟ در این مطلب راهنمای ترکمتر را برایتان ارائه کردهایم و ضمن ارائه توضیحاتی مفید در خصوص این ابزار ، نحوهی استفاده از آن را برایتان توضیح دادهایم. انواع ترکمتر را میتوانید از فروشگاه ایزی ابزار تهیه نمایید.
ترکمتر چیست؟ این ابزار دقیق مکانیکی چه کاری انجام میدهد؟
ترکمتر یا گشتاورسنج یک نوع ابزار دقیق مکانیکی است که از آن برای بستن پیچومهرهها در یک گشتاور معین و کنترل استفاده میشود. گشتاور مقدار نیرویی است که جهت دوران یک جسم حول محوری مشخص به آن وارد میآید. از ضرب واحد نیرو در واحد طول گشتاور به دست میآید. گشتاور بر حسب (پوند – فوت lb-ft )، (پوند – اینچ lb-in ) یا (نیوتن – متر N-m) اندازهگیری میشود.
بهعنوانمثال زمانی که شما یک پیچمهرهای را با آچار میبندید گشتاور عامل چرخ پیچ و آچار است. اگر طول آچار یک متر باشد و نیرویی معادل یک نیوتن به انتهای دستهی آچار وارد نمایید گشتاوری که تولید خواهید کرد برابر با یک نیوتن – متر خواهد بود. اگر همین میزان نیرو را بر آچاری که دستهی بلندتری دارد اعمال نمایید گشتاوری که تولید میکنید بیشتر است. برای استفاده از ترکمتر شما ابتدا باید از میزان گشتاور پیچ یا مهره موردنظر اطلاع داشته باشید و سپس با ترکمتر مناسب، آن پیچ را در محدوده گشتاور تعیین شده سفت کنید.
ترکمتر دارای شکلها و اندازههای مختلفی هستند. بر حسب این که نوع ترکمتر چه باشد راهنمای ترکمتر و نحوهی تنظیم آن متفاوت است. در بخشهای بعدی مطلب به معرفی انواع ترکمتر خواهیم پرداخت.
در صورتی که به انتخاب صحیح ابزارهای مکانیکی علاقه دارید، مطالعهی مقالهی «چگونه بهترین ابزار مکانیکی را انتخاب کنیم؟» میتواند دید بهتری در انتخاب ابزار دقیق به شما بدهد.
استفاده از ترکمتر چه مزایایی دارد؟
ترکمتر در صنایع گوناگونی از جمله صنعت خودروسازی، کشتیسازی و صنایع ساختمانی و عمرانی کاربرد دارد. این ابزار دقیق مکانیکی در تعمیرات وسایل نقلیه نیز نقش مهمی را ایفا میکند.
به طور اصولی برای طراحی هر وسیله استاندارد، میزان گشتاور لازم برای سفت کردن اتصالات آن توسط طراح اعلام میشود. بهعنوانمثال میزان گشتاور پیچهای مختلف با محاسبات مهندسی و تستهای مختلف روی عملکرد دستگاهها به دست میآید. به زبان ساده، اتصالات پیچومهرهای باید به میزانی سفت شوند که تأثیر آنها در هماهنگی با قطعات و عوامل مؤثر دیگر، بازده هر دستگاهی را بهینه نماید.
اگر پیچومهرههایی که برای اتصال قطعات به یکدیگر مورد استفاده قرار میگیرند شل بسته شوند، امکان جداشدن و در رفتن این قطعات وجود دارد. چنانچه این پیچومهرهها بیش از حد سفت بسته شوند امکان دارد پیچومهرهها به دلیل سفتی بیش از حد شکسته شوند و آسیب ببینند. در این هنگام استفاده از ترکمتر اهمیت ویژهای پیدا میکند. با کنترل گشتاور بستن پیچها در یک محدوده معین و باتوجهبه راهنمای ترکمتر، اتصالات قطعات به ایمنترین و استانداردترین حالت ممکن انجام میپذیرد.
بهعنوانمثال در هنگام بستن سرسیلندر خودرو ها استفاده از ترکمتر ضروری است؛ چرا که میزان گشتاور پیچهای سرسیلندرها در محدوده معین و محاسبه شدهای است. گشتاور لازم برای بستن پیچهای سرسیلندر موتور خودروهای مختلف، متفاوت است و هر خودروساز در دستورالعمل تعمیرات موتور، حد گشتاور موردنظر خود را متذکر میشود. استفاده از ترکمتر در هنگام بستن سرسیلندر باعث میشود پیچومهرهها دقیقاً بهاندازه کافی محکم بسته شوند تا اختلالی در عملکرد این قطعات پیش نیاید. اتصال چرخ به دیسک و بستن شمع خودرو نیز موارد دیگری هستند که باید با استفاده از این ابزار دقیق مکانیکی انجام شوند.
میتوانید انواع مدلهای ترکمتر دیجیتال را در بخش [ترکمتر دیجیتال] فروشگاه بررسی و مقایسه کنید.
انواع ترکمتر
باتوجهبه کاربرد ترکمتر در صنایع و کاربریهای گوناگون، این ابزار در اندازهها و بازههای گشتاور متفاوت تولید و به بازار عرضه میشود. بهطورکلی ترکمترها را میتوان به ترکمترهای دستی، هیدرولیک، پنوماتیک و ترکمتر برقی یا شارژی دستهبندی کرد. ترکمترهای دستی رایجترین انواع ترکمتر هستند و خود به چند دسته تقسیمبندی میشوند که از آن جمله میتوان به پیچ گوشتی ترکمتردار، ترکمتر کلاسیک یا تقهای، ترکمتر جغجغهای، ترکمتر دیجیتال، ترکمتر شاهینی، ترکمتر ساعتی یا عقربهای و ترکمتر کمرشکن اشاره نمود. انواع گوناگون ترکمتر را میتوانید از فروشگاه ایزی ابزار تهیه نمایید.
راهنمای استفاده از ترکمتر دستی
در بخشهای قبلی مطلب به توضیح ماهیت و کاربرد ترکمترها پرداختیم؛ در این بخش از مطلب به ارائه راهنمای ترکمتر دستی و نحوهی استفاده از آن خواهیم پرداخت.
گام اول در راهنمای استفاده از ترکمتر دستی: گشتاور مورد نیازتان را پیدا کنید
ترکمتر ها انواع گوناگونی دارند و تفاوت اصلی بین آنها در نحوۀ مشخصکردن گشتاور و راحتی تنظیم آنهاست. پیش از استفاده از این ابزار دقیق مکانیکی، در اولین قدم، باید مشخص شود چه میزان گشتاور برای چرخاندن پیچها موردنیاز است؛ برای این منظور بایستی دفترچه راهنمای وسیله نقلیه یا هر وسیله دیگری را که میخواهید تعمیر کنید را بخوانید. بهعنوانمثال در وسایل نقلیه، استاندارد جهانی برای گشتاور پیچومهرهها در بخشهای مختلف وسیله نقلیه وجود ندارد و هر نوع وسیله نقلیه استاندارد خاص خود را دارد.
گام دوم: تنظیمات گشتاور دستگاه را انجام دهید
اگر از ترکمتر دیجیتالی استفاده میکنید تنظیمات مربوط به گشتاور از طریق صفحهنمایش به شما نشان داده میشود. اما اگر از مدلهای دیگر ترکمتر استفاده میکنید نشانگر میزان گشتاور بر حسب نوع دستگاه ترکمتر متفاوت است. در ترکمترهای کلاسیک و جغجغهای شاخص روی دستهی ترکمتر درج شده است. در ترکمتر عقربهای مقدار گشتاور روی یک صفحه ساعتی با عقربه نشان داده میشود. در ترکمترهای شاهینی، یک نشانگر بلند یا بهاصطلاح شاهین که به انتهای آچار ترکمتر متصل شده و نوک آن موازی با نوک آچار ترکمتر است، روی یک صفحه درجهبندیشده به حرکت در میاید و میزان گشتاور را نمایش میدهد.
«آماده خرید ترکمتر هستید؟ مدلهای حرفهای را با بهترین قیمت در فروشگاه ما بیابید.»
در این بخش از مطلب به راهنمای ترکمتر کلاسیک یا تقهای خواهیم پرداخت. در این نوع ترکمترها، چندین عدد و واحد بر روی بدنه ابزار درج شده است. واحدهای درج شده بر روی دستگاه نیز معمولاً به دو صورت نیوتن متر و پوند فوت هستند. پس از تعیین میزان گشتاور موردنیاز، قدم بعدی تنظیم ترکمتر و باز کردن قفل آچار است. پیچ قفل این نوع ترکمترها در بخش پایین آن قرار گرفته است. برای باز کردن این پیچ باید آن را بهصورت پادساعتگرد بچرخانید تا از حالت قفل دربیاید.
با باز شدن این قفل، دسته دستگاه قابلیت چرخش پیدا میکند. این نوع ترکمترها از دو بخش دسته و بدنه تشکیل شدهاند. چندین عدد روی دستهی آچار ترکمتر و چندین عدد روی بدنه دستگاه قرار گرفتهاند. حرکت دسته تنظیم، باعث ایجاد حرکت محوری دسته بر روی بدنه ترکمتر شده و میزان تنظیمی از تقاطع دسته با قسمت مدرج بدنه مشخص میشود.
در این نمونه آچار ترکمتر که در تصویر زیر مشاهده مینمایید، اعداد ۱۰ تا ۱۵۰ روی بدنه ترکمتر حک شدهاند. بر فرض مثال اگر میخواهید گشتاور را روی عدد ۴۲ تنظیم نمایید، خواهید دید که اعداد بین ۴۰ تا ۵۰ روی بدنه دستگاه حک نشدهاند. در این هنگام باید برای تنظیم گشتاور آچار روی عدد ۴۲، ابتدا باید دستهی آچار را بچرخانید تا خطوط روی بدنه بر روی خط ۴۰ قرار گیرد. همانطور که دسته را بهآرامی میچرخانید، اعداد را دنبال کنید. با چرخش در جهت عقربههای ساعت، این عدد افزایش مییابد. همچنین اگر دسته را در جهت خلاف جهت عقربههای ساعت بچرخانید، عدد کاهش مییابد.
پس از این که خط عمودی ۴۰ روی بدنه دستگاه روی خط دستهی آچار قرار گرفت، عدد ۲ مشخص شده بر روی دستهی آچار را با خط عمود روی بدنه منطبق کنید. در این حالت گشتاور دستگاه روی عدد ۴۲ تنظیم خواهد شد. بر همین اساس اگر میخواهید به عدد گشتاور ۸۴ برسید، خط عمودی روی بدنه باید روی عدد ۸۰ و خط افقی درج شده روی دستهی آچار باید روی عدد ۴ باشد. برای قفلکردن تنظیمات گشتاور در آچار، باید پیچ سفت کننده را محکم کنید. پیچ را با دست در جهت عقربههای ساعت بچرخانید تا دیگر حرکت نکند. این کار دسته را در جای خود قفل میکند.
گام سوم راهنمای ترکمتر: سفت کردن پیچها
در بخش بعدی راهنمای ترکمتر به مرحله سفت کردن پیچها خواهیم پرداخت. پس از تنظیم گشتاور دستگاه، برای استفاده از ترکمتر، سوکت با بکس مناسب با آن را با دست روی درایو ترکمتر قرار دهید. مهره یا پیچی را که میخواهید سفت کنید روی رزوه پیچ قرار دهید. مهره یا پیچ را با انگشتان خود در جهت عقربههای ساعت بچرخانید تا زمانی که پیچ بر روی رزوه بسته شود. مهره یا پیچ را بچرخانید تا جایی که دیگر با دست نچرخد. درحالیکه مهره یا پیچ روی رزوه تنظیم شده است، دستهی آچار ترکمتر را در دست آزاد خود بگیرید و برای هدایت سوکت روی مهره یا پیچ استفاده کنید و آچار را روی مهره یا پیچ بچرخانید.
دسته را در جهت عقربههای ساعت بچرخانید تا مهره یا پیچ سفت شود. درهنگامیکه آچار را در جهت عقربههای ساعت میچرخانید، اگر صدای کلیک داد، سفت کردن مهره یا پیچ را متوقف کنید. صدای کلیک نشان میدهد که به سطح گشتاور موردنظر خود رسیدهاید.
گام چهارم استفاده از ترکمتر؛ قراردادن تنظیمات دستگاه روی حالت صفر
وقتی استفاده از آچار را تمام کردید، هر دو تنظیمات صفحه را روی دسته به حالت صفر برگردانید. اگر تنظیمات را بالاتر از صفر قرار دهید، بهمرورزمان کالیبراسیون دستگاه ترکمتر را از بین خواهید برد.
و در آخر
در این مطلب راهنمای استفاده از ترک متر را ارائه کردیم و در خصوص ضرورت استفاده از این ابزار دقیق مکانیکی توضیحاتی را برایتان ارائه نمودیم. به خاطر داشته باشید که در هنگام انتخاب ترکمتر، سایز درایو ترکمتر و بازهی گشتاور آن جزو مهمترین فاکتورهایی است که باید به آن توجه کنید. مانند هر ابزار دستی و مکانیکی دیگری کیفیت و متریال ابزار و همچنین گارانتی و پشتیبانی از محصول نیز اهمیت دارد.